INNOCENTIUS, VICTORICIO EPISCOPO ROTOmagensi salutem. Etsi tibi frater carissime pro merito et honore sacerdotii quo plurimum polles vivendi et docendi ecclesiasticae regulae nota sunt omnia, neque est aliquid quod de sacris lectionibus tibi minus collectum esse videatur, tamen quia Romanae ecclesiae normam atque auctoritatem magnopere postulasti voluntati tuae morem admodum gerens digestas vitae et morum probabilium disciplinas, annexas ||fol. 127rb|| litteris meis misi, per quas advertant ecclesiarum regionis vestrae populi, quibus rebus et regulis christianorum vita in sua cuiuscumque professione debeat contineri. Qualisque servetur in urbis Romę ecclesiis disciplina, erit dilectionis tuae per plebes finitimas et consacerdotes nostros qui in illis regionibus propriis ecclesiis pręsident, regularum hunc librum quasi didascalicum atque monitorem sedulo insinuare. Ut et nostros cognoscere et ad fidem confluentium mores valeant docendi sedutilitate [e] formari. Aut enim propositum suum ex hac nostra congruenti lectione cognoscent, aut si quid adhuc desideratur facile poterunt ex his bona imitatione supplere. Incipiamus igitur annuente [f] deo et sancto dei apostolo Petro, per quem et apostolatus et episcopatus in Christo coepit exordium. Ut quoniam plures saepe emerserunt causae quae in aliquantis non ea causae sed crimina, ut de cetero sollicitudo sit unicuique sacerdoti in sua ecclesia curam huiusmodi habere, sicut beatus apostolus predicat Paulus talem ecclesiam deo exhibendam non habentem maculam aut rugam ne alicuius morbus de ovis afflatu conscientia nostra comminata violetur. Propter eos igitur qui vel ignorantia vel desidia non tenent ecclesiasticam disciplinam et multa non presumenda presumunt, recte postulasti ut in illis partibus istiusmodi quam tenet ecclesia Romana forma servetur. Non quod nova precepta aliqua imperentur, sed ea quae per desidiam aliquorum neglecta sunt ab omnibus observari cupiamus quae tamen apostolica et patrum traditione sunt constituta. Scriptum est ad Thessalonicenses secunda, et ad Timotheum apostolo Paulo monente: State et tenete traditiones nostras quas tradidi vobis, sive per verbum sive per epistolam. Illud certe tuam debet mentem vehementius excitare, ut ab omni labe saeculi istius immunis ante conspectum et securus inveniaris. Cui multum enim creditur, plus ab eo exigitur. Ergo quoniam non pro nobis tantum, sed pro populo [g] Christi cogimur prestare rationem, idcirco disciplina dei sanctificare populum et erudire debemus. Quasdam enim asseris extitisse qui statuta maiorum non tenentes, castitatem ecclesiae sua praesumptione violant, populi favorem ||fol. 127va|| sequentes, et dei iudicium non timentes. Ergo ne silentio nostro existimemus [h] his prebere consensum, domino dicente per prophetam: Videbas furem, et currebas cum eo, haec sunt quae deinceps intuitu, divini iudicii omnem catholicum episcopum expedit custodire.
Primum ut extra conscientiam metropolitani episcopi, nullus audeat ordinare episcopum. Integrum est enim iudicium quod plurimorum sententiis confirmatur. Nec unus episcopus ordinare praesumat episcopum, ne furtivum beneficium prestitum videatur. Hoc enim et synodus Nicena constituit atque definivit.
Constituit etiam atque definivit si quis post remissionem peccatorum cingulum militiae, saecularis habuerit, ad clericatum admitti omnino non debeat.
Si quae causae vel contentiones inter clericos, vel inter laicos et clericos, tam superioris ordinis quam etiam inferioris fuerint exorte, placuit ut secundum synodum Nicenam congregatis omnibus eiusdem provintiae episcopis, iudicium terminetur. Nec alicui liceat sine praeiudicio tamen Romanę ecclesiae, cui in omnibus causis debetur reverentia custodire relictis his sacerdotibus qui in eadem provintia dei ecclesias nutu divino gubernant, ad alias convolare provintias, aut aliarum prius provintiarum episcoporum iudicium expeti vel pati. Quod si quis forte presumpserit et ab officio cleri submotus, et iniuriarum reus ab omnibus iudicetur. Si autem maiores causae in medio fuerint devolutae, ad sedem apostolicam sicut synodus statuit, et beata consuetudo exigit, post iudicium episcopale referantur.
Ut mulierem viduam clericus non ducat uxorem, quia scriptum est: Sacerdos uxorem virginem accipiat, non viduam, non eiectam. Utique qui ad sacerdotium labore suo et vitae probitate contendit, cavere debet ne hoc praeiudicio impeditus pervenire non possit.
Ut is qui [l] viduam licet laicus duxerit uxorem, seu ante baptismum sive post baptismum non admittatur ad clerum, quia eodem vitio videtur exclusus. In baptismo enim, crimina dimittuntur, non acceptę uxoris consortium relaxatur.
Ne is qui secundam duxerit uxorem clericus fiat, quia scriptum est: Unius uxoris virum. Et iterum: Sacerdotes mei semel nubant. Et alibi: Sacerdotes mei non nubant amplius. Ac ne ab aliquibus existimetur ante baptismum si forte quis accepit uxorem et ea de saeculo recedente alteram duxerit in baptismo esse dimissum, satis errat a regula. Quia in baptismo peccata dimittuntur, non acceptarum uxorum numerus aboletur. Cum utique uxor ex legis praecepto ducatur. In tantum ut et in paradyso cum parentes humani generis coniungerentur, ab ipso domino benedicti. Et Salomon dicat: A deo praeparabitur viro uxor. Quam formam etiam sacerdotes omnes, servare usus ipse demonstrat ecclesiae. Satis enim absurdum est aliquem credere uxorem ante baptismum acceptam post baptismum non computari, cum benedictio quae per sacerdotem super nubentes imponitur, non materiam delinquendi dedisse, sed formam tenuisse legis a deo antiquitus institutę doceatur. Quod si non putatur uxor esse computanda quae ante baptismum ducta est, ergo nec filii qui ante baptismum geniti sunt pro filiis habentur.
Ut de aliena ecclesia clericum ordinare aut iudicare nullus usurpet, nisi eius episcopus praecibus exoratus concedere voluerit. Quod etiam Nicena videtur synodus contineri. Abiectus a sua ecclesia clericus, ab altera non suscipiatur ||fol. 128ra|| ecclesia ut [m] non rebaptizentur.
Ut venientes a Novatianis [n] vel Montensibus per manus tantum inpositionem suscipiantur, quia quamvis ab hereticis, tamen in Christi nomine sunt baptizati, preter eos qui si forte a nobis ad illos transeuntes rebaptizati sunt. Hi si resipiscentes, et ruinam suam cogitantes redire maluerint, sub longa penitentiae satisfactione admittendi sunt.
Preterea quod dignum et pudicum et honestum est tenere ecclesia omnimodo debet, ut sacerdotes et levitę cum uxoribus suis non misceantur, quia ministerii cotidiani necessitatibus occupantur. Scriptum est enim: Sancti estote, quoniam et ego sanctus sum dominus deus vester. Nam priscis temporibus de templo dei [p] anno vicis suę non discedebant, sicut de Zacharia legimus, nec domum suam omnino tangebant. Quibus utique propter sobolis successionem uxorius usus fuerat relaxatus, quia ex alia tribu et preter ex semine Aaron ad sacerdotium nullus fuerat praeceptus accedere. Quanto magis hi sacerdotes vel levitae pudicitiam ex die ordinationis suae servare debeant, quibus vel sacerdotium vel ministerium sine successione est. Nec preterit dies qua vel a sacrificiis divinis, aut a baptismatis officio vacent. Nam si beatus apostolus Paulus ad Corinthios scripsit dicens: Abstinete vos ad tempus ut vaccetis orationi, et hoc utique laicis precepit, multo magis sacerdotes, quibus et orandi et sacrificandi iuge officium est, semper debebunt ab huiusmodi consortio abstinere. Qui si contaminatus fuerit a carnali concupiscentia, quo pudore sacrificare usurpabit, aut qua [q] conscientia quove merito exaudiri se credit? Cum dictum sit: Omnia munda mundis, coinquinans autem, et infidelibus nihil mundum. Sed fortasse licere hoc credit, quia scriptum est: Unius uxoris virum. Non permanente in concupiscentia generandi dixit, sed propter continentiam futuram. Neque enim integros ||fol. 128rb|| corpore non admisit, qui ait? [r] Vellem autem omnes sic esse, sicut et ego. Quod apertius declarat dicens: Qui autem in carne sunt, deo placere non possunt. Vos autem iam non estis in carne, sed in spiritu.
De monachis qui diu morantes in monasteriis, si postea ad clericatus ordinem pervenerint, non debere eos a priore proposito deviare. Aut enim sicut in monasterio fuit et quod diu servavit id in meliori gradu positus amittere non debet, aut si corruptus postea baptizatus, et in monasterio sedens ad clericatus ordinem accedere voluerit, uxorem omnino habere non poterit, quia nec benedici, cum sponsa potest iam ante corruptus. Quae forma servatur in clericis, maxime cum vetus regula hoc habeat ut quisque corruptus baptizatus clericus esse voluisset, sponderet se uxorem omnino non ducere.
Preterea frequenter quidam ex fratribus nostris curiales vel quibuslibet publicis functionibus occupatos clericos facere contendunt, quibus postea maior tristitia cum de revocandis eis aliquid ab imperatore precipitur, quam gratia nascitur de adscito, constat enim eos in ipsis muniis etiam voluptates exhibere, quas a diabolo inventas esse non dubium est, et ludorum vel munerum apparatibus, aut preesse aut forsitan interesse. Sit certe in exemplum sollicitudo et tristitia fratrum, quam saepe pertulimus imperatore presente, cum pro his saepius rogaremus, quam ipse nobiscum positus cognovisti. Quibus non solum inferiores clerici ex curialibus, verum etiam iam in sacerdotio constitutis ingens molestia ut redderentur instabat.
||fol. 128va|| Item quę Christo spiritaliter nubere et a sacerdote velantur si postea vel publice nupserint, vel occulte corruptę [s] fuerint non eas admittendas esse ad agendam penitentiam, nisi is cui se iunxerant de hac vita discesserit. Si enim de hominibus haec ratio custoditur ut quaecumque vivente viro alteri nupserit habeatur adultera, nec ei agendae paenitentiae licentia concedatur, nisi unus ex eis fuerit defunctus, quanto magis de illa tenenda est quae ante inmortali se sponso coniunxerat, et postea ad humanas nuptias transire elegit.
Heae [t] vero quae necdum sacro velamine tectę tamen in proposito virginali semper se simulaverunt permanere, licet velatę non fuerint si forte nupserint, his agenda aliquanto tempore paenitentia est quia sponsio eius a domino tenebatur. Si enim inter homines solet bonę fidei contractus nulla ratione dissolvi, quanto magis ista pollicitatio quam cum deo pepigit solvi sine vindicta non poterit? Nam si apostolus Paulus quae a preposito viduitatis discesserant dixit eas habere condempnationem quia primam fidem irritam fecerunt quanto potius virgines quae prioris promissionis fidem minime servaverunt? Haec itaque regula frater karissime, si plena vigilantia fuerit ab omnibus dei sacerdotibus custodita cessabit ambitio dissensio conquiescet, hereses et scismata non emergent, locum non accipiet diabolus sęviendi, sed manebit unanimas, iniquitas superata calcabitur, veritas spiritali fervore flagrabit. Pax praedicata labiis cum voluntate animi concordabit. Implebitur edictum apostoli, ut unianimes unum sentientes permaneamus in Christo. Nihil per contentionem nobis, neque per inanem gloriam vindicantes, non hominibus sed deo nostro salvatori placentes, cui est honor et gloria in saecula saeculorum, Amen. Datum sub die quintodecimo kł martii, Honorio, augusto, et Aristo, consulibus.
Stand: 2008-03-02