Concilium Toletanum quintum

APUD URBEM TOLETANAM DIVERSIS EX PROVINCIIS SPANIAE sacerdotes domini qui in uno pacis osculo in basilica sancti [d] martyris Leocadię consedimus gratiarum actiones omnipotenti domino persolvimus, propter suam magnam misericordiam, cuius nutu in hanc convenimus concordiam, et gloriosi principis nostri Chintalanae regis initia, ob cuius salutis et felicitatis constantiam supernam imploramus clementiam. Qui se in medio nostri coetus ingressus cum optimatibus et senioribus palatii sui supplex omnium orationibus commendavit, suosque fideles ita facere sancta exhortatione [e] coegit, atque hanc institutionem quam ex precepto eius et decreto nostro sancimus divina inspiratione permisit [f].

I.
DE INSTITUTIONE NOVARUM LAETANIARUM.

Scilicet ut in cuncto regno a deo sibi concesso specialis et propria haec religiosa omni tempore teneatur observantia, ut a die iduum decembrium laetania triduo ubique annua successione peragatur, et indulgentia delictorum lacrimis impetretur. Quod si dies dominica intercesserit, in sequenti ebdomada celebrentur. Ut quoniam abundante [g] iniquitate efficitur ut usque quaque prolata malitia nova exerceant facinora, nova quoque haec ipsa surgat consuetudo quae possit, ante omnipotentis oculos nostra esse purgatio.

II.
DE CUSTODIA REGUM ET DEFENSIONE PROLIS PRESENTIUM PRINCIPUM.

Summa autem nobis vigilantia et grandi religionis cura providendum est, ut mala quae assidue [h] prohibita perpetrantur, circumspecta disciplina ecclesiastica extirpentur. Non enim incassum [i] scriptum est pestilente flagellato stultus sapientior erit. Quamobrem quoniam preponderante onere delictorum, experientia pene semper ac saepe fieri discimus, quod magnopere [k] vitare debemus. Quod etiam custo||fol. 79va||ditur cum hoc quod divinis sacramentis spopondimus, temeritate violamus. Ideoque frequenter est conpescendum quod crebro invenitur transgressum. Sed ne succedentes precedant ac deinde sequentes invideant anterioribus, et cuncta quieta et pacata permaneant. Haec in concilio communiter considerata defertur sententia, ut servetis quaecumque in universali et magna synodo provisa conscriptaque circa principum salutem et utilitatem sunt. Haec quoque adiecta custodiantur.
Videlicet ut omni benignitate omnique firmitate, circa omnem potestatem principis nostri Chintillani regis teneatur dilectio et prebeatur rationabile defensionis adminiculum, ne res iustę provisae aut etiam parentum digna provisione procuratę ad iuris proprietatem pertinentes iniuste fraudulenterve [l] a quoquam causa inlicite exquisita lędendi [m] eos prebeatur, ne quocumque modo quibuslibet rebus spreta dilectione molestentur. Haec enim licentia efficit et principes in subiectis suspectos, et subiectos in bonis, principum cupidos.
Quocirca ne et premissa contempnantur, et ut cupiditas radix omnium malorum auferatur, contestamur omnes presentes et absentes, vel etiam futuris temporibus consequentes, coram deo et angelis eius, quod si quisquam nostrae contestationis temerator extiterit atque contemptor, et quacumque argumentatione odiose eos molestari aut in aliquo fuerit conatus lędere, sit anathema in christianorum omnium coetu atque superno condempnetur iudicio. Sit exprobrabilis omnibus catholicis, et abominabilis sanctis angelis in ministerio dei constitutis. Sit hoc saeculo perditus, et in futuro condempnatus. Qui tam rectae provisioni noluit prebere consensum.

III.
DE REPROBATIONE PERSONARUM QUAE PROHIBENTUR ADIPISCI REGNUM.

INEXPERTIS NOVIS [n] MORIBUS, NOVAM decet invenire medelam, quapropter quoniam sunt inconsideratae quorundam mentes, et se minime capientes, quos nec origo ornat nec virtus decorat, ||fol. 79vb|| qui passim putant licenterque ad regalia maiestatis pervenire fastigia, huius rei causa nostra omnium cum invocatione divina prebetur sententia. Ut si quis talia meditatus fuerit quem nec electio omnium proficit, nec Gothicae gentis nobilitas ad hunc [o] apicem trahit, sit consortio catholicorum privatus, et divino anathemate condempnatus.

IIII.
DE HIS QUI SIBI REGNI BLANDIUNTUR SPE REGE SUPERSTITE.

ERGO QUIA ET RELIGIONI INIMIcum et hominibus constat esse pernitiosum futura inlicite cogitare, et casus principum exquirere, ac sibi in posterum providere cum scriptum sit: Non est [p] vestrum nosse momenta vel tempora, quae pater posuit in sua potestate. Hoc decreto censemus ut quisquis inventus fuerit talia perquisisse, et vivente principe in alium adtendisse pro futura regni spe, aut alios in se propter id attraxisse, a conventu catholicorum cum excommunicationis sententia expellatur.

V.
DE HIS QUI PRINCIPES MALEDICERE PRAESUMUNT.

SED ET HOC PRO PESTILENTIOSIS hominum moribus salubri deliberatione censemus, ne quis in principem maledicta congerat. Scriptum est enim a legislatore: Principem populi tui ne maledixeris. Quod si quis fecerit, excommunicatione ecclesiastica plectatur. Nam si maledici regnum dei non possidebunt, quanto magis talis ab ecclesia necessario pellitur, qui divinae violator sententiae invenitur.

VI.
UT REGUM FIDELES A SUCCESSORIBUS SUIS REGUM RERUM IURE NON FRAUDENTUR [q] PRO SERVITUTIS MERCEDE.

SIMILI PROVIDENTIA PRO FIDELIbus regum nostra datur sententia, ut quisquis superstes principum extiterit, iuste in rebus profligatis, aut largitate principis adquisitis, nullam debeat habere iacturam. Nam si licenter et iniuste fidelium perturbentur mentes, nemo opta||fol. 80ra||bit proprium ac fidele prebere obsequium. Dum cuncta nutant in incertum, et in futuro discriminis formidant causam. Sed saluti et rebus eorum principalis pietas debet prebere suffragia. Exemplis enim ceteri provocantur ad fidem, cum fideles non fraudantur mercede.

VII.
QUOD IN CELEBRITATE CUNCTORUM CONCILIORUM SYNODUS TOLETANA TEMPORIBUS SISENANDI HABITA PRONUNTIATIONE VOCIS CLARAE OB CUSTODIAM SUI CUNCTIS DEBEAT INNOTESCI [r].

PROPTER MALARUM MENTIUM FAcilitatem [s] et memoriae oblivionis hoc sacratissima statuit synodus: Ut in omni concilio episcoporum Spaniae, universalis concilii decretum quod propter principum nostrorum est salutem constitutum, peractis omnibus in synodo publica voce debeat pronuntiari. Quatinus saepe replicatum auribus vel assiduitate iniquorum mens territa corrigatur, quae ad prevaricandum, et oblivione et facilitate [t] perducitur.

VIII.
DE INDULGENTIA PRINCIPUM NOXIIS RESERVATA.

IN HIS OMNIBUS QUAE PRĘMISIMUS POtestatem indulgentiae in culpis delinquentium principi reservamus, ut iuxta bonitatis et pietatis suae moderamen ubi emundationem prospexerit mentium, veniam tribuat culparum.

VIIII.
DE FAVORE PRINCIPUM CONCILII ADCLAMATIONE CONCESSO.

HIS VERO OMNIBUS FINEM ET ROBUR [u] subscriptione nostra facientes gloriam et laudem omnipotenti domino in quantum mortalium valitudo sinit reddimus. Post haec gratias excellentissimo et gloriosissimo principi [v] nostro Chintilani regi peragimus. Cuius ardor fidei, et studium bonae intentionis, et unanimitatis concordiam nobis tribuit, et fidutiam caritatis. Donet ei dominus et de inimicis triumphum, et de beatitudine gaudium. Custodiat eum protectione assidua, et muniat bonae voluntatis suae circumspectione tutis||fol. 80rb||sima, cuius regnum manet in saecula saeculorum. Ego Eugenius Toletanae ecclesiae provintiae Carthaginensis metropolitanus episcopus his communibus decretis annuens subscripsi. Similiter et alii episcopi subscripserunt, numero viginti.