Synodus Calcidonensis

CONSULATU PIISSIMI ET AMATORIS CHRISTI FLAVII MARTIANI PERPETUI augusti. die idus octobris, synodus facta in Calcidonense civitate metropoli provintiae Bitiniae ex decreto synodorum, et fidelissimorum verborum imperatorum, Valentini et Martiani convenientibus in ecclesia sanctę ac triumphatricis [a] martiris Eufemiae gloriosissimis principibus id est magnificentissimo et glorificentissimo magistro militum expraefecto et exconsule patricio [b] Anatholio et magnificentissimo et gloriosissimo praefecto sacri praetorii praefecturae Palladio, et magnificentissimo et gloriosissimo praefecto urbis Taciano, et magnificentissimo et gloriosissimo magistro divini officii Vincemalo, et magnificentissimo et gloriosissimo magistro Marciali, et gloriosissimo et mag||fol. 23va||nificentississimo [c] comite domesticorum Sporatio, et magno comite rerum privatarum Genetholio. Ad positis etiam ex glorioso senatu, id est et [d] magnif et glorios expraefecto pretorii sexies exconsule ordinario et patricio Florentio, et magnif et głor exconsule, ordinario et patricio senatore, et magnif et głor et magistro exconsule, ordinario patricio Nomo et magnif et głor exprefecto et consule, ordinario et patricio Protogenio, et magnif et głor exprefecto Zoilo et magno et głor expraefecto urbis Apollonio, et magnif expreposito Artaxersi, et magnificentissimo et gloriosissimo comite largitore Marcialio, et magnificentissimo comite, domesticorum spatio et magna comite rerum privatarum Genatolio. Adpositis etiam ex glorioso senatu, id est et magno et glorioso expretore, exconsule et patricio Florentio magistro exconsule et patricio senatore et magno et glorioso et magistro et exconsule patricio Nomo, et magno et głor expraefecto et consule patricio Protogenio et magno et glor, expraefecto [e] Gallo, et magno et glorioso expraefecto urbis Apollio, et magno et magistro exproposito Artaxersi. Concilio autem totius orbis secundum divinum praeceptum in Calcedona [f] civitate congregato, id est Paschario et Lucentio episcopis et Bonifacio presbitero, convenientibus legatis venerabilis et sancti archiepiscopi antiquae Romae Leonis, conveniente et Anatholio sancto archiepiscopo magnificentissimo Constantinopolitano novae Romae et reliquis sanctissimis et reverentissimis sexcentis triginta episcopis.
Ecce advenientibus omnibus ante cancellos sancti altaris cum magnificentissimo et eximio senatu. Adveniente etiam piissimo imperatore Martiano in supradicta sanctissima basilica, presente etiam zelo divino calore fidei accensa piissima et fidelissima regina agusta Pulcheria, sanctam synodum adloquutus est haec. Cum primum per electionem in regnum de secreto dei provecti sumus, inter tantas publicas utilitates, nullum magis nos constrinximus ad negotium, quam rectam et veram fidem christianorum quae sancta et veneranda consistit indubitatam omnibus declarare. Manifestum est enim quod ex avaritia vel vano studio, hi [g] precedentibus temporibus diversa habuerunt et docuerunt populum, pro id quod eis expediit non prout convenit, neque quod veritas aut doctrina patrum exquirat, multi ad errorem seducti sunt. Unde sanctam synodum scilicet ad istam fieri perfectionem properavimus, et laborem vobis arbitrati sumus imponere, ut omni errore caliginis deterso secundum quod ipsa divinitas hominibus se fieri manifestam voluit, et patrum demonstravit doctrina ||fol. 23vb|| sic fides nostra quae pura et sancta consistit, in omnium ingrediens animas propriae veritatis effulgeat luce. De cetero audeat nemo de nativitate domini et salvatoris nostri Iesu Christi aliud disputare, praeter quod apostolicum praemium trecentorum decem et octo sanctorum patrum consonans, huic doctrinae tradidisse noscitur, sicut sanctissimi papae Leonis qui apostolicum gubernat thronum, ad sanctae memoriae Flavianum regię [h] urbis Constantinopolitanae, quondam episcopum testantur litterae. Nos enim ad confirmandam fidem, non ad ostendendam virtutem exemplo imperatoris Constantini adesse synodo excogitavimus, ne in posterum multitudo populi institutionibus pravis attracta inveniatur dissentiens. Facile enim simplicitas quorundam commentis ceu [i] loquuti sumus usque nunc delusa est, quoniam manifeste diversorum pravis doctrinis discordiae et hereses ostensae sunt. Nobis autem omne studium adhibendum est, ut populum propter veram sanctamque doctrinam idipsum sentientem uni rectae applicare ecclesiae. Et ideo veram fidem catholicamque etiam exponere secundum patrum doctrinam concordantibus animis vestris vestra properet reverentia. Ut qualiter in Nicena synodo usque in hoc tempore absciso errore vera fides est hominibus cognita, sic et nunc per hanc sanctam synodum deposita nebula quae in eis paucis annis ut superius diximus ex pravitate et avaritia quorundam visa est exoriri, semper serventur quae statuta sunt. Erit quidem divinae providentiae quod pie fieri volumus, in saecula hoc conservare [k] firmissime. Et post regis haec verba, omnes episcopi clamaverunt. Martiano novo Constantino, multi anni regi, multi anni reginae, horthodoxis multi anni. Martiani amatoris Christi regnum, in saecula permaneat. Digni orthodoxi fidei amatoris Christi, sit a vobis procul invidia. Et post haec, Aetius archidiaconus Constantinopolitanae novae Romae et primicerius notariorum dixit: Nutu supernae gratiae zelo divino serenitatis vestrae piissimi quibus a deo omnes regi concessum est imperatores circa sanctionem vestram, congregata haec sancta et magna totius mundi synodus [l] si cum plurima multorum dierum vacatione et divina diligentia, omnem quidem in preterito quomodo exorta est contra rectam et inviolabilem catholicam nostram fidem verbo veritatis discordiam effugavit, omnem abigendo innovationem, sicut in scriptis per singula quae subsequuntur acta demonstrant. Terminum vero simplicem statuit divinarum ||fol. 24ra|| scripturarum virtute munitum, et sanctorum ac beatissimorum in ipso conservat sententiam ad veram quidem scientiam sincere legentium et ad longevam coronam vestri imperii. Et habeo ipsum pre manibus, et si videtur nutu vestrae serenitatis perlegam. Piissimus et fidelissimus imperator, indixit: Perlege. Etius archidiaconus perlegit: Sancta et magna et venerabilis synodus quae secundum gratiam dei et decreto piissimorum imperatorum Valentiniani et Martiani augustorum congregata est in Calcedonense civitate metropoli provintiae Bithiniae in basilica sanctae ac triumphatricis martyris Eufemiae , statuit quę subter comprehensa sunt. Dominus et salvator noster Iesus Christus fidei agnitione proprios confirmans discipulos ait: Pacem meam do vobis, pacem meam relinquo vobis, ut nulla fidei dissensio in proximos oriatur, sed ex ęquo veritatis praedicatio ostendatur. Sed quia non desinit malignus in ipsis pietatis seminibus zizania sua inserere, et novi aliquid adversus veritatem semper excogitare, idcirco dominus noster humano generi [m] solite cupiens providere, piissimum hunc et fidelissimum imperatorem erexit ad zelum, qui undique sacerdotum pontifices ad se convocavit, ut gratia domini nostri Iesu Christi cooperante, omnem mendatii pestilentiam ab ovibus Christi removeat, easque veritatis germinibus reficiat. Quod et communi decreto peregimus, erroris quidem sectas abicientes, et patrum rectam fidem renovantes, trecentorum decem et octo symbolum omnibus praedicantes, et velut horum domesticos, centum quinquaginta patres qui Constantinopolim convenerunt huic piissimo titulo adscripsimus, quoniam et ipsi eandem fidem subsignaverunt. Statuimus igitur ordinem et omnes fidei formulas custodientes etiam sanctam synodum Ephesi factam cuius fuerunt auctores venerabiles memoriae Caelestinus Romanae urbis, et Cyrillus Alexandrinae ecclesiae sacerdotes, ut praefulgeat quidem rectae et inculpabilis fidei expositio trecentorum decem et octo sanctorum qui in Nicea sub Constantino piae memoriae imperatore convenerunt. Contineatur et centum quinquaginta sanctorum patrum in urbe Constantinopolitana decretum, ad peremptionem quidem sectarum tunc pullulantium, confirmationem vero ipsius catholicae atque apostolicae nostrae fidei. Symbolum trecentorum decem et octo sanctorum patrum qui in Nicea convenerunt.

Credimus [n] in unum deum patrem omnipotentem omnium visibilium et invisibilium conditorem, et unum dominum Iesum Christum filium dei de patre natum, unigenitum hoc est de substantia patris. Deum verum de deo vero natum non factum, omousion patris, hoc est eiusdem cum patre substantiae. Per quem omnia facta sunt quae in caelo et quae in terra. Qui propter nos et propter nostram salutem descendit et incarnatus est. Homo factus passus est, et resurrexit tertia die, et ascendit in caelos. Inde venturus est iudicare vivos et mortuos, et in spiritum sanctum. Eos autem qui dicunt: Erat quando non erat, et antequam nasceretur non erat, et quia ex nullis exstantibus factus est, aut ex alia subsistentia vel substantia dicunt esse aut convertibilem filium dei. Anathematizat catholica et apostolica ecclesia. Et id ipsum centum quinquaginta sanctorum patrum simbolum.

Credimus [o] in unum deum patrem omnipotentem factorem cęli et terrae, visibilium et invisibilium conditorem, et in unum dominum Iesum Christum filium dei unigenitum ex patre natum ante omnia saecula. Deum de deo, lumen de lumine, deum verum de deo vero. Natum non factum omousion patri, hoc est eiusdem cum patre substantiae. Per quem omnia facta sunt quae in caelo sunt et quae in terris. Qui propter nos et propter nostram salutem descendit et incarnatus est de spiritu sancto, et Maria virgine. Homo factus, passus est sub Pontio Pilato, sepultus tertia die resurrexit. Ascendit in caelos, sedet ad dexteram patris, iterum venturus iudicare vivos et mortuos, cuius regni non erit finis. Et in spiritum sanctum dominum et vivificatorem. Ex patre procedentem, cum patre et filio adorandum et glorificandum. Qui loquutus est per prophetas. Unam catholicam atque apostolicam ecclesiam. Confitemur unum baptisma in remissionem peccatorum, expectamus resurrectionem mortuorum, et vitam futuri saeculi. Sufficeret quidem [p] ad plenissimam pietatis agnitionem et confirmationem, cautissimum hoc et salutare divinae gratiae simbolum. De patre enim et filio et spiritu sancto doctrinam perfectam edocet, et incarnationem dominicam fideliter suscipientibus manifestat. Sed quoniam hic qui predicationem veritatis distruere conantur, quasdam propriae hereseos novitates parturiunt, quidam enim misterium pro nobis actum divinae dispensationis audent corrumpere, et vocem illam divini partus factam ad virginem denegant. Alii temperamentum confusionemque inducentes, et unam esse ||fol. 24va|| naturam carnis et deitatis insensate componentes, passibilem unigeniti divinam naturam tali confusione prodigiose divulgant. Idcirco omnem adversus veritatem opponendam [q] ab ipsis machinationem volens excludere sancta et magna universalis synodus hanc predicationem immobilem docens, statuit precipue trecentorum decem et octo sanctorum patrum fidem incontaminatam manere. Et propter eos qui spiritui sancto adversantur centum quinquaginta patrum paulo posteriore tempore in urbe Constantinopolitana convenientium de substantia spiritus sancti traditam doctrinam corroborat, quam etiam illi omnibus insinuaverunt. Non quod in precedentibus aliquid deesset adicientes, sed de spiritu eorundem intellectum adversus eos qui deitatis eius dominationem nituntur demergere, scripturarum testimoniis plenius manifestantes. Propter eos sane qui dispensationis misterium temptant corrumpere, et purum hominem esse qui ex sancta virgine Maria [r] natus est impudenter divulgant, beatissimi quondam Cyrilli Alexandrinae ecclesiae sacerdotis [s] synodicas epistolas, tam ad Nestorium quam ad ceteros per orientem, congruas et sibi consentientes suscepit ad confutationem quidem Nestorianae amentiae et ad interpretationem eorum qui religioso zelo salutaris symboli cupiunt intellectum. Quibus et epistolam sancti ac beatissimi primae sedis archiepiscopi Leonis, scriptam ad Flavianum sanctae recordationis archiepiscopum ad perimendam Euticetis malignitatem, quaeque magni Petri confessione concordante communem quandam pugnam sustinentem [t] contra eos qui non recte glorificant ad confirmationem catholicę religionis evidenter subiunxit. Nam eos qui in duos filios dispensationis dominicae misterium scindere moliuntur exsecrati, et eos qui passibilem divinitatem unigeniti filii audent adserere de concilio sacerdotum repellit. Et eis qui in duabus naturis Christi permixtionem vel confusionem argumentantur adversatur. Et qui cęlestem aut alterius cuiusque substantiam existere formam servi quam ex nobis adsumpsit insaniendo adserunt procul abicit. Et eos qui duas ante adunationem naturas domini delirant, unam vero post adunationem confingunt, anathematizat. Consentientes sanctis patribus, unum eundemque filium confiteri dominum nostrum Iesum Christum consona voce pariter edocemus. Perfectum eundem in deita||fol. 24vb||te deum et hominem, verum eundem ex anima rationali et corpore, secundum divinitatem unius cum patre naturae, secundum humanitatem eundem unius naturae nobiscum, per omnia similem nobis absque peccato. Ante saecula quidem ex patre natum secundum divinitatem, in novissimis vero diebus eundem propter nos et propter nostram salutem. Hunc unum eundemque Christum filium dominum unigenitum in duas naturas inconfuse inmutabiliter indivise inseparabiliter cognoscendum, in nullo naturarum differentias propter unitatem perimendas, magis autem salva utriusque naturae proprietate, et in una coeunte persona unoque statu concurrente, non in duabus personis partiendum vel dividendum [u], sed unum eundemque filium unigenitum deum verbum dominum Iesum Christum, sicut ab exordio prophetae de eo, et ipse nos erudivit et pro nobis tradidit symbolum.

His itaque cum omni undique subtilitate et diligentia a nobis ordinatis, statuit sancta et universalis synodus aliam fidem nulli licere profiteri aut scribere aut docere aut dicere aliter qui autem audent exponere aliam fidem [v] aut proferre aut docere aliud simbolum volentibus converti scientiam veritatis ex gentilibus ex Iudeis vel hereticis quibuscumque, si quidem episcopi aut clerici fuerint alienos esse episcopos ab episcopatu, et clericos a clero, si vero monachi vel laici fuerint, anathema fieri.

I.
fehlt

REGULAS A SANCTIS PATRIBUS in unaquaque sinodo usque nunc prolatas proprium robur obtinere statuimus.

II.
fehlt

Si quis episcoporum accepta pecunia ordinationem fecerit, et sub pretium deduxerit inpreciabilem gratiam, atque ordinaverit per pecunias episcopum sive chorepiscopum sive presbiterum seu diaconum aut quemcumque alium qui connumeratur ||fol. 25rb|| inter clericos, aut accepta pecunia ordinaverit aechonomum id est defensorem sive panamonarium, quicumque ergo haec meditaverit sive convictus fuerit, ipse quidem subeat gradus sui periculum. Et qui sic ordinatus fuerit, nullum habeat fructum ex huiusmodi mercimonio et creatione probrosa sed sit alienus et dignitatis et sollicitudinis eius quam per pecunias intravit. Sed et ille qui tam turpibus et inlicitis intercessor apparuit, siquidem clericus fuerit de proprio decidat gradu. Si vero laicus sive monachus fuerit, anathema sit.

III.
fehlt

Pervenit in sanctam synodum quia de his qui in clero connumerantur, quidam propter turpis lucri gratiam, maiorum possessionum conductiones et causas saeculares suscipiant, et seipsos quidem a ministeriis sanctis per desidiam separant, ad domos autem sęcularium concurrant, et substantiarum eorum gubernationes avaritiae causa suscipiunt.
Decrevit igitur sancta et magna synodus neminem deinceps eorum, hoc est non episcopum sive clericum aut monachum conducere possessiones, aut misceri saecularibus procurationibus, nisi forte qui legibus ad minorum aetatum tutelas sive curationes inexcusabiles adtrahuntur, aut cui ipsius civitatis episcopus ecclesiasticarum rerum commiserit gubernacula vel orfanorum aut viduarum quae indefensae sunt, aut earum personarum quae maximae ecclesiastico indigent adminiculo, propter timorem dei. Si quis vero transgressus fuerit statuta, correptioni ecclesiasticae subiaceat.

IIII.
fehlt

Qui vere et pure solitariam eligunt vitam, digni sunt convenienti honore. Quia tamen quidam monachi habitu utentes, indifferenter per civitates nec non et monasteria seipsos praesumptione propria commendantes, placuit neminem aut aedificare aut constituere monasteria aut oratorii domum sine conscientia ipsius civitatis episcopi. Eos vero qui per singulas civitates seu possessiones in monasteriis sunt, subiectos esse debere episcopo, et quieti operam dare, atque observare ieiunia et orationes in locis in quibus semel deo se devoverunt permanentes. Et neque communicare ecclesiasticas neque saeculares aliquas attractare actiones, relinquentes propria monasteria, nisi forte iubeantur propter urguentes necessitates ab ipsius civitatis episcopo. Et neminem servorum suscipi in monasterium ut sit cum eis monachus, nisi cum domini proprii conscientia. ||fol. 25va|| Praetereuntem vero haec, decrevimus extra communionem esse, ne nomen domini blasphemetur. Convenit vero civitatis episcopo, curam sollicitudinemque necessariam monasteriis exhibere.

V.
fehlt

Propter eos episcopos sive clericos qui de civitate ad civitatem transeunt, placuit definitiones datas a sanctis patribus habere propriam firmitatem.

VI.
fehlt

Neminem absolute ordinari presbiterum vel diaconum nec quemlibet in ecclesiastica ordinatione constitutum, nisi manifeste in ecclesia civitatis sive possessionis aut in martyrio, aut in monasterio hic qui ordinatur, mereatur ordinationis publicatae vocabulum. Eorum qui absolute ordinantur decrevit sancta synodus vacuam habere manus impositionem, et nullum tale factum valere ad iniuriam ipsius qui eum ordinavit.

VII.
fehlt

Eos qui semel in clero taxati fuerint sive in monasteriis deputati, decrevimus neque ad miliciam neque ad honores saeculares venire. Eos autem qui hoc ausi fuerint facere, et non actum rei penitere maluerint, ut ad hoc idem revertantur quod ante obtentu dei proposuerunt sibi, anathematizari.

VIII.
fehlt

Clerici in ptochiis [z] monasteriis aut martyriis constituti, sub potestate sint eius qui in ea est civitate episcopus, secundum traditionem sanctorum patrum, nec per presumptionem recedant a suo episcopo. Eos vero qui ausi fuerint rescindere huiusmodi institutionem quocumque modo, vel si noluerint subiacere proprio episcopo, si quidem fuerint clerici pro personarum ordinatione subiaceant condempnationibus canonum, si vero monachi seu laici fuerint communione priventur.

VIIII.
fehlt

Si clericus adversus clericum habeat negotium non relinquat suum episcopum et ad saecularia iudicia concurrat, sed prius negotium agitetur apud episcopum proprium. Vel certe si fuerit iudicium ipsius episcopi, apud arbitros ex utraque parte electos audiatur negotium. Si quis vero contra haec fecerit, canonum subiaceat correptionibus. Et si clericus adversus suum seu alium episcopum habeat causam, apud audientiam synodi provintiae conqueratur [a]. Si vero contra ipsius provintiae metropolitanum episcopum, episcopus sive clericus habeat controversiam, pergat ad ipsius diocesis primatem aut certe ad Constantinopolitanae regiae civitatis sedem ut eorum ibi proprium negotium exquiratur.

X.

||fol. 25vb||

fehlt

Non licere clericum in ecclesiis duarum civitatum ordinari, sed in ea in qua ab initio ordinatus est, et cuius expetitio erat ante profugium. Et si propter vanae gloriae desiderium contigerit ut post ad ecclesiam maiorem confugerit, eum in indubitanter revocari debere ad eam in qua ab exordio ordinatus est, et ibi tantummodo ministrare. Si vero quis iam translatus est ab alia in aliam ecclesiam, nihil habeat commune cum priore ecclesia, sive sub ecclesia constitutis martyribus sive in ptotiis vel ex synodichiis aut eorum negotiis. Eos vero qui ausi fuerint post ordinationem huius magnae et universalis synodi agere quae prohibita sunt, statuit sancta synodus cadere de proprio gradu.

XI.
fehlt

Omnes pauperes et indigentes ecclesiasticis auxiliis cum proficiscuntur sub probatione epistolii sive pacis quae dicuntur ecclesiasticae, tantummodo commendari statuimus et non commendatitiis epistolis. Quia commendatitias quas dicimus epistolas eos tantum accipere convenit, qui in opere non sunt clariores, ut eis tantummodo praebeantur.

XII.
fehlt

Pervenit ad nos eo quod quidam praeter ecclesiasticos ordines affectantes potentiam, per pragmaticam formam unam provintiam in duas dividant, ita ex hoc inveniuntur duo metropolitani episcopi, in eadem una esse provintia. Statuit igitur sancta synodus, deinceps nihil tale adtemptari a quolibet episcopo. Eos vero qui aliquid tale temptaverint [b], cadere de proprio gradu. Si quae vero antea civitates per pragmaticum imperialem metropolitani nominis honore decoratae sunt, nomine solo fruantur, et qui ecclesiam eius regit episcopus, privilegio metropolitano episcopo, iure proprio reservato.

XIII.
fehlt

Extraneum clericum et lectorem extra suam civitatem, sine commendatitiis litteris proprii episcopi, nusquam poenitus liceat ministrare.

XIIII.
fehlt

Quia in quibusdam provintiis conceditur psalmistis et lectoribus uxores accipere, statuit sancta synodus prorsus non licere cuiquam ex his alterius sectae accipere uxorem. Si quis vero prevenit et habet iam de tali conubio filios, si forte prevenerit eos iam apud hereticos baptizari, debet eos offerre sanctae ecclesiae catholicae ut ibi communicent. Qui vero adhuc baptizati [c] non sunt, omnimodo non posse eos in heretica ecclesia baptizari, nec matrimonio iungi heretico Iudeo vel pagano, nisi forte spoponderit se venire ad ortodoxam fidem dum ||fol. 26ra|| coniungitur, personae ortodoxae. Si quis vero hanc definitionem sanctae synodi praeterierit, regularum condempnationibus subiaceat.

XV.
fehlt

Diaconissam non debere ante quadraginta annos ordinari, et hoc cum diligenti probatione. Si vero susceperit ordinationem et quantocumque tempore observaverit ministerium, et postea se nuptiis tradiderit iniuriam faciens dei gratiae, haec anathema sit cum eo qui in illius nuptiis convenerit.

XVI.
fehlt

Si qua virgo se dedicaverit deo similiter monachus, non licere eis iungi nuptiis. Si vero inventi fuerint hoc facientes, maneant excommunicati. Statuimus vero posse in eis facere humanitatem, si ita probaverit loci episcopus.

XVII.
fehlt

Per singulas ecclesias rusticanas parrochias sive possessiones manere immobiles apud eos qui eas retinent episcopos, et maxime qui eas sine violentia iam per triginta annos tenentes gubernaverunt. Si vero intra triginta annos iam facta fuerit aut fiat de his altercatio licere eis qui se dixerint lęsos, propter eas [d] movere apud synodum provintiae certamen. Si quis vero putaverit se a proprio metropolitano gravari, apud primatem dioceseos vel [e] apud Constantinopolitanae civitatis sedem agat iudicium sicut dictum est. Si vero quaelibet civitas per auctoritatem imperialem renovata est aut si renovetur, in posterum civilibus et publicis ordinationibus etiam ecclesiarum parrochitanarum sequatur ordinatio.

XVIII.
fehlt

Coniurationum et conspirationum crimen quod apud Grecos dicitur fratrea, publicis etiam legibus certum est poenitus inhiberi. Hoc multo magis in sancta dei ecclesia ne fiat, convenit abdicari. Si qui vero clerici seu monachi inventi fuerint coniurantes aut fratrias vel factiones componentes aliquas suis episcopis aut aliis clericis, omnimodo cadant de proprio gradu.

XVIIII.
fehlt

Pervenit ad nostras aures quod in provintiis constituta episcoporum concilia minime celebrentur, ex hoc probatur quod multae quae correctione opus habeant ecclesiasticę res neglegantur. Statuit igitur haec sancta synodus secundum patrum regulas bis in anno in unum convenire per singulas provintias episcopos, ubi singula quae emerserint corrigantur. Qui vero noluerint convenire episcopi constituti in suis civitatibus et hoc maxime cum sui corporis sanitate consistentes, etiam hominibus aliis ||fol. 26rb|| urguentibus et inexcusabilibus negotiis liberi sunt, licere eos fraternae caritatis admonitionibus corripi.

XX.
fehlt

Clericos in singulis ecclesiis constitutos sicut iam definivimus, non licere in alterius civitatis ecclesiis ordinari, sed adquiescere in ea in qua ab initio ministrare meruerunt, exceptis illis qui proprias civitates perdiderunt, et ex necessitate ad alias ecclesias migraverunt. Si vero quicumque episcopus post definitionem istam ad alium episcopum pertinentem clericum susceperit, placuit sanctę synodo et hunc qui suscepit, et eum qui susceptus est tamdiu excommunicatos manere, quamdiu ipse clericus ad propriam revertatur ecclesiam.

XXI.
fehlt

Clericos sive laicos qui accusaverint episcopum aut clericos, temere atque indifferenter, non debere suscipi in accusationem, nisi prius eorum opinio fuerit perscrutata.

XXII.
fehlt

Non licere clericis post mortem sui episcopi rapere pertinentes ad eum res [f], sicuti iam praecedentibus regulis statutum habetur. Si vero haec fecerint, pereclitari se noverint a proprio gradu.

XXIII.
fehlt

Pervenit ad aures sanctae synodi, quia clerici quidam et monachi nihil sibi habentes iniunctum a proprio episcopo interdum vero etiam illi qui ab eo fuerant excommunicati veniant ad regiam civitatem Constantinopolitanam, et multis temporibus in ea consistentes perturbationes tranquillitati ecclesiasticae ferant et diversorum domos corrumpant. Statuit sancta synodus hos quidem primum commonere per defensorem Constantinopolitanae sanctae ecclesiae ut exeant de regia civitate. Si autem in eodem proposito improbe perduraverint, etiam invitos eos ipse expellat defensor, ut ad sua loca perveniant.

XXIIII.
fehlt

Quae semel consecrata fuerint [g] monasteria cum iudicio sui episcopi, maneant perpetuo, et pertinentes ad ea res [h], conservari ipsis monasteriis decrevimus, nec ulterius posse ea fieri saecularia habitacula. Qui vero permiserint haec fieri, subiaceant his condempnationibus quae per canones constitutae sunt.

XXV.
fehlt

Quoniam quidam metropolitanorum sicut ad nos perlatum est neglegunt creditum sibi gregem et differunt ordinationes facere episcoporum, placuit sanctae synodo intra tres menses fieri ordinationes episcoporum, nisi forte inexcusabilis necessitas coegerit ordinationis tempus amplius propagari. Si autem quis episcoporum haec non observaverit, ||fol. 26va|| ipsum debere ecclesiasticae condempnationi subiacere. Reditus vero eiusdem viduatae ecclesiae integros, reservari apud aechonomum eiusdem ecclesiae placuit.

XXVI.
fehlt

Quia in quibusdam ecclesiis sicut ad nos pervenit, sine aechonomo episcopi res ecclesiasticas tractant. Placuit omnes ecclesias episcopos habentes, habere et aechonomos de proprio clero qui gubernent ecclesiae res [i] cum arbitrio sui episcopi, ut non sine testimonio sit gubernatio ipsarum rerum ecclesiasticarum, et ex hoc deveniat dispergi eiusdem ecclesiae res [k], et sacerdotali dignitati obtrectatio generetur. Si vero quis haec non observaverit, divinis subiaceat regulis.

XXVII.
fehlt

Eos qui sibi rapiunt uxores vel eos qui eis auxilium praestiterint, statuit sancta synodus siquidem clerici fuerint, cadere de proprio gradu. Si vero laici fuerint, anathema esse.

PASCASIUS EPISCOPUS CIVITATIS LIVITANAE VICEM AGENS beatissimi episcopi Leonis definiens suscripsit.

Lucensius episcopus civitatis Ausculitanae, idem vicem agens sanctissimi episcopi Leonis definiens suscripsit.

Bonifatius presbiter urbis Romae vicem agens apostolicae sedis definiens suscripsit.

Astonius episcopus Constantinopolitanae civitatis novae Romę definiens suscripsit.

Calasindus episcopus Eracliae Macedoniensis vicem agens sanctissimi viri Anastasii civitatis Thessalonicensis definiens suscripsit.

Lucianus episcopus Bizensis vicem agens sanctissimi episcopi, Quiriaci Araclię Traciensis definiens [l].

Postquam recitata est, piissimus imperator ad sanctum concilium dixit: Dicat sanctum concilium, si ex consensu omnium episcoporum definitio quae nunc lecta est prolata sit. Omnes reverentissimi episcopi responderunt: Omnes sic credimus, una fides, una sententia, omnino idem faciamus, omnes consentientes subscripsimus. Omnes ortodoxi sumus, haec fides patrum, haec fides apostolorum, haec recte credentium, haec est fides quae orbem terrarum salvat. Marciano novo, Constantino novo, Paulo novo, David imperator, piissimae dominae augustae vita eius. Et post has voces piissimus [n] et fidelissimus imperator, ad sanctum synodum dixit: Veneranda catholica fides, a sancta et universali synodo secundum patrum expositionem manifesta est, et si laborem vestrae reverentiae et convitium fecimus maximas gratias agimus omnipotenti deo salvatori nostro, quia multorum errantium circa fidem amputata discordia, in unam eandemque fidem omnes nunc convenimus [o] sperantes celebrem vestris precibus et meliorem, super omnes nos partem a deo donari. Sancta synodus iterum exclamavit: Haec digna vestri imperii, haec propria vestri imperii, haec correctio vestri imperii, digna Christo digna imperii fide, propterea pacificatur orbis terrae. Et post has voces piissimus et fidelissimus imperator, ad sanctam synodum dixit: Venerandam catholicam fidem. Sanctae universali synodi secundum patrum expositionem manifestam iuxta legem et convenientem esse vestra tranquillitas probet, omnem in posterum contentionis occasionem [p] circa suam fidem amputari. Si quis igitur idiota vel militaris, seu clericus publice turbam congregans sub obtentu dispositionis tumultum fecerit, si quidem idiota praescriptus expellatur a regia urbe, militaris vero seu clericus gradus sui periculum sustinebit et aliis poenis subiacebit.

IMPERATOR [q] VALENTINUS MARTIANUS AUG UNIVERSIS populis. Tandem aliquando quod summis votis atque studiis obtabamus evenit, remota de ortodoxa christianorum lege contentio, tandem remedia culpabilis erroris inventa sunt, et discors populorum sententia, in unum consensum concordiamque convenit. Ab universis enim provintiis religiosissimi sacerdotes Calcedona venerunt iuxta nostra precepta, et quid observari in religione ||fol. 27ra|| debeat, perspicua definitione docuerunt. Discessit igitur iam profana contentio. Nam vere impius atque sacrilegus est, qui post tot sacerdotum sententiam opinioni suae aliquid tractandum relinquit. Extremae quippe dementiae est in medio et perspicuo die, commentitium lumen inquirere. Quisquis enim post veritatem repertam, aliquid ulterius discutit, mendatium quaerit. Nemo itaque vel clericus vel militans et alterius cuiuslibet conditionis de fide christiana publice terminata coadunatis et audientibus tractare conetur in posterum, ex hoc tumultus et perfidię occasionem [r] requirens. Nam iniuriam facit iudicio religiosissimae synodi, si quis [s] semel iudicat [t] recte disposita [u] revolvere, et publice disputare contendit, cum ea quae nunc de christiana fide statuta sunt, iuxta apostolicas expositiones et instituta sanctorum patrum CCCXVIII et centum quinquaginta definita esse noscantur. Nam in contemptoribus huius legis poena non deerit, quia non solum contra fidem bene compositam veniunt, sed etiam Iudei et pagani ex huiuscemodi certamina profanant veneranda mysteria. Igitur si clericus erit qui publice tractare de religione ausus fuerit, a consortio clericorum removebitur. Si vero milicia preditus sit, cingulo expolietur [v]. Ceteri etiam huius criminis rei, de hac sanctissima urbe pellantur, pro vigore iudiciario etiam competentibus suppliciis subiugandi. Constat enim hereticae insaniae exordia fomitemque nutriri, dum publice quidam disputant atque contendunt. Universa ergo quae a sancta [w] synodo Calcedone constituta sunt custodiri debebunt, nihil postea dubitaturi. Hoc itaque nostrae commoniti sinceritatis edicto obsistente profanis vocibus ulterius definite de divinis disputare quod nefas est, quia non solum divino iudicio peccatum hoc prout credimus punietur, verum etiam legum et iudicum auctoritate coercebitur [x].

IMPERATORES VALENTINIANUS ET MARTIANUS augusti [a], Palladio praefecto pretorii. Divinae semper potentiae referendae atque agendae sunt gratiae, quae auctores heresis occulta nec latere concedit, nec durare impunita permittit, quorum unum malorum legendi habet plurimam facultatem, alterum precavendi ceteris prestet exemplum. Curae igitur esse divinitati hominum actus et maximae reverentia religionis proxime in confirmanda catholica fide evidenter apparuit, cum Euticen sceleratorum dogmatum sectatorem neglegere, quod diu latuerat sinit [b], nec patefacto scelere passa est poenam sceleris evitare.
Sententiis itaque divinis humanisque dampnatus, synodicum decretum ut merebatur excepit. Reus divinitati cui faciebat iniuriam, reus hominibus quos decipere conabatur. Proxime etenim innumerabiles ex toto orbe beatissimi episcopi Calcedone congregati, improba praedicti Euticetis una cum synodo eius causa habita, expulere commenta, sicuti sanctorum definita maiorum quae vel apud Niceam a trecentis decem et octo constituta sunt, vel in hac postea alma urbe, a centum quinquaginta sunt episcopis declarata, vel apud Ephesum cum Nestorii est error exclusus praesidentibus Caelestino Romanae urbis et Cyrillo Alexandrinae civitatis episcopis. Ea igitur quae sunt iuxta pristinam disciplinam a venerabili synodo Calcidonense definita illa fide qua deum colimus per omnia servanda censuimus atque censemus. Quia valde consequens est XX sacerdotum pura mente deum colentium definita quae pro ortodoxorum fide sacrosancta secundum patrum regulas praecesserunt, una cum veneratione conservare. Quoniam principalis providentiae est omne malum inter initia opprimere, et serpentem morbum legum medicina resecare. Hac lege decernimus eos qui Euticetis errore decipiuntur, ad exemplum apollinariorum, quos Eutices sequutus est, ||fol. 27va|| quos venerabiles patrum regulae id est ecclesiastici [c] canones, et dei forum principum sacratissimas sanctiones condempnant, nullum episcopum nullum presbiterum nullos creare vel appellare clericos, ipsumque Euticen nomine presbiteri quo indigne utens expoliatus est in totum carere. Si quis tamen contra definita nostra episcopos presbiteros ceterosque clericos ausi fuerint ex his creare, tam factos quam facientes vel presumentes sibi,clericorum bonorum amissione periculo subiacere exilii perpetui praecipimus. Congregandi autem monachos aut aedificandi monasteria, nullum eorum iubemus habendi licentiam. Loca in qua forte ausi convenire aliquando temptaverint, confiscari, si tamen domino loci sciente convenerint. Quod si ignorante auctore convenerint conductores loci fustibus caesos deportatione subire censemus. Ipsos praeterea nihil ex testamento cuiusquam capere, nihil eis qui eiusdem erroris sint relinquere per testamenta, ad nullam eos patimur spirare militiam, nisi forte ad coortalinam vel limitaneam. Si quis etiam extra predictam militiam inventi fuerint militare, vel quia ignorabatur eius in religione perversitas, vel quia post ademptum cingulum ad hunc devenit errorem, solutus militia infidelitatis suae, fructum hunc habeat, ut optimorum et palatii communione privetur. Nec alibi, quam in quo natus est vico vel civitate versetur. Quod si quis eorum in hac alma urbe quod credi nefas est geniti sunt, tam de hac civitate venerabili, quam sacratissimo comitatu, et omni excludantur metropolitana civitate. Et haec quidem generaliter circa omnes constituimus, qui hac clade pollutionis polluti sunt vel polluuntur. Eos autem qui ante hoc clerici ortodoxorum fidei et monachi quidem, qui Eutices habitavere diversorium, quod neque monasterium dicendum est eo quod in religionis habuit inimicos, qui adhuc usque in tantam insaniam recesserunt ut relicto venerabilis religionis cultu et synodico decreto quod totius poene orbis Calcedonico adunati definivere sacerdotes, infaustam Euticetis sequuti sunt adsertionem, qui vera luce deserta tenebras eligendas esse crediderunt, omnibus poenis quae praecedentibus legibus adversus hereticos definita sunt iubemus teneri, immo extra Romanum expelli solum, sicut praecedentes religiosissimae constitutiones de manicheis constituere, nec eorum venenatis fraudibus sceleratisque commentis, innocentum ||fol. 27vb|| vel infirmorum animi decipiantur. Comperimus praeterea quaedam eos in contumeliam religionis et invidiam venerabilis synodicae definitionis fuisse mentitos, conscriptisque libris et cartarum thomis plura finxisse quae eorum insaniam adversus veram fidem aperte signarent. Atque ideo praecipimus ubicumque huiusmodi scriptura reperta fuerit, ignibus concremari. Eos vero qui vel scripserint vel aliis legenda tradiderint docendi studio vel discendi, censemus deportatione [d] puniri. Delenda est enim haec infausta heresis sicut pridem edictis serenitatis nostrae continetur, omnibus adimimus facultatem, quia ultimo supplicio cohercebuntur qui inlicita docere temptaverint. Eos vero qui sequendi studio audierint sic scelerata discernentem, denarum librarum auri multatione compescimus. Ita enim materia subtrahetur erroris, si peccatorum et doctor defuerit et auditor. Pallidi parens carissime atque amantissime, inlustris itaque et magnifica auctoritas tua edictis praepositis omnibus faciat nota, quae iussimus ut cognoscentibus moderatoribus provintiarum eorumque officiis, defensoribus etiam civitatum quod sanctam veramque fidem sancto proposito custodiendam esse censemus. Quam si neglexerint [e] aut permiserint temerari, denarum librarum auri multatione percussi, ut religionis legumque proditores etiam de aestimatione laborabunt. Data XV kł AGUS [f] Constantinopoli Aspirato et qui fuerit nuntiatus consule.

IMPERATOR MARTIANUS AUGUSTUS PALLADIO PRETORII.
Licet iam sacratissimam constitutionem mansuetudinis meae cautum ac definitum sit quia in eos severitas exercenda sit, qui Euticetis vel Apollenaris hereticam perversitatem secuti a religione et fide catholica deviarunt, Alexandrinae tamen urbis cives atque habitatores tantis Apollenaris infecti sunt venenis, ut necessarium fuerit ea quae ante sanximus [g] repetita etiam nunc lege decernere. Oportet enim ut numerosa severitas sit sanctionum, ubi est licentia crebra culparum. Custodienda praeterea ortodoxae fidei cura tanto a serenitate mea [h] adhiberi impensior debet, quanto res humanas divina ||fol. 28ra|| precedunt. Quicumque ergo vel in hac sacra urbe vel in Alexandrina civitate vel in omni Aegyptiaca diocesi et diversis aliis provintiis Euticetis profanam perversitatem secuntur et ita non credunt, ut CCCXVIII sancti patres tradiderunt catholicam fidem in Nicea civitate fundantes, vel ita ut centum quinquaginta alii venerabiles episcopi qui in hac alma urbe Constantinopolitana postea convenerunt sicut Athanasius et Theophylus et Cyrillus sanctae recordationis episcopi Alexandrinae civitatis credebant, quos etiam Ephesiana synodus cui beatae memoriae Cyrillus praefuit, in qua Nestorii error expulsus est universos sequuta est, quos et nuper venerabilis Calcedone synodus est sequuta prioribus conciliis sacerdotum ex omni prorsus parte consentientibus, nihilque adimens a sacrosancto symbolo neque adiciens, sed Euticetis dogmata funesta condempnans, sciant se esse hereticos. Apollenaris enim facinorosissimam [i] sectam, Eutices et Dioscorus mente sacrilega sunt sequuti. Ideoque hi omnes qui Apollenaris vel Euticetis perversitatem sequuntur, illis poenis quas divorum retro principum constitutionibus contra apollenaristas vel serenitatis nostrae postmodum sanctio contra euticianistas vel hac ipsa augustissima lege contra eosdem decreta sunt, noverint se esse plectendos. Idcirco apollenaristas hoc est euticianistas, quibus etsi est in appellatione diversitas, est tamen in heresis pravitate coniunctio, et dispar quidem nomen, sed idem sacrilegium, sive in hac alma urbe diversisque provintiis vel in Alexandrina civitate, sive intra Aegyptiaticam diocesim sunt neque ita credunt sicut praedicti venerabiles patres credebant, neque viro reverentissimo [k] Alexandrinae urbis antistiti Proterio fidem ortodoxam tenenti communicant, secundum sacratissimas divorum retro principum constitutiones quae de apollenaristis [l] promulgatae sunt, non habeant potestatem faciendi testamentum nec condendae ultimae voluntatis, neque id adquirant quod ipsis ex testamento cuiusquam fuerit derelictum. Nihil etiam ex donatione aliqua consequantur, sed si quid ipsis vel liberalitate acciderit aut viventis vel morientis fuerit voluntate conlatum, id protinus fisco nostro addicatur. Ipsi vero in nullos aliquid ex facultatibus suis, donationis titulo et iure transfundant.
Episcopos quoque vel presbiteros aliosque clericos, illis creare et ha||fol. 28rb||bere non liceat. Scientes tam his euticianistis vel apollenaristis qui ausi fuerint cuiquam episcopi vel presbiteri vel clerici nomen imponere, quam his qui conati fuerint impositum nomen sacerdotale retinere, poenam se exilii cum facultatum suarum amissione subituros. Eos vero qui de hac catholica Roma ecclesiarum clerici vel ortodoxae fidei monachi fuerant derelicto vero ortodoxo et omnipotentis dei cultu, Apollenaris vel Euticetis heresim et dogmata abominanda sectati sunt, vel post haec sectabuntur, omnibus poenis quae vel prioribus legibus adversus hereticos constitutae sunt iubemus teneri, et extra ipsum quoque Romani imperii solum pelli, sicut de manicheis praecedentium legum instituta sanxerunt. Universi praeterea apollenaristae vel euticianistae non ecclesias, non monasteria sibi construant neque sinaxis et conventicula tam diurna quam nocturna contrahant, neque ad domum neque ad possessionem cuiusquam neque ad monasterium vel ad quemcumque alterius locum operatores sectae funestissimae congregentur. Quod si fecerint et hoc factum fuisse domino volente constiterit, postremo in examinatione iudicis approbatum, domus vel possessio in qua convenerint, fisco sine dilatione societur. Monasterium vero eius civitatis ortodoxae ecclesiae in cuius territorio es,t iubemus addici. Si vero ignorante domino sciente vero qui dispensationis domus exigit vel conductore vel procuratore vel predii parasinaxis haec conventicula interdicta convenerint, conductor vel procurator sive auctor vel quicumque in domum vel possessionem vel monasterium receperint ac passi fuerint inlicita parasinaxis conventusque celebrari si vilis et abiectae conditionis sunt fustibus publice et in poenam suam et in aliorum exerceantur exemplum. Si honestae vero personae sunt, decem libras auri multati nominis, fisco nostro cogantur inferre. Nullum praeterea apollenaristam vel euticianistam ad aliquam iubemus adspirare militiam, nisi ad choortallinam vel limitaneam. Si quis vero extra choortallinam vel limitaneam inventi fuerint militare, soluto cingulo, honestorum omnium et palatii communione privetur. Nec in alia quam in ea in qua nati sunt civitate vel vico ac regione versentur. Si qui [m] vero in hac alma urbe nati sunt, tam sacratissimo comitatu, quam omni per provintiam metropolitana civitate pellantur. Nulli insuper euticianistae vel ||fol. 28va|| apollenaristae [n], publicae vel privatim advocandi coetus et circulos contrahendi et errore heretico disputandi aut perversitatem facinorosi dogmatis adserendi tribuatur facultas. Nulli etiam contra venerabilem Calcidonensem synodum, liceat aliquid vel dictare vel scribere vel legere atque emittere. Nemo huiusmodi habere libros, et sacrilegas scripturas audeant monumenta servare. Quod si qui in his criminibus fuerint inventi, perpetua deportatione damnentur. Eos vero qui discendi studio audierint de infausta heresi disputantes, decim librarum auri quae fisco nostro inferendę sunt, iubemus subire dispendium. Omnes vero huiuscemodi cartae ac libri qui funestum Euticetis hoc est Apollenaris fuerint dogma complexi incendio concrementur, ut facinorosa semper perversitatis vestigia ipsa, flammis ambusta depereant. Aequum namque est ut inmanissima sacrilegia par poenae magnitudo percellat parens carissime [o]. Inlustris igitur et magnifica auctoritas tua quae hoc [p] sacratissima constitutione decrevimus, in hac alma urbe diversisque provintiis ac praecipue in Alexandrina civitate et per universam Aegyptiacam diocesim edictis ex more propositis ad omnium notitiam faciat pervenire. Ut cuncta quae statuimus in eos qui rei fuerint deprehensi, severitas protinus exerceatur. Scientibus moderatoribus provintiarum, eorumque apparitoribus, qui legis huius quae religiosissima sanctione custodienda decrevimus aut neglexerit aut aliqua permiserit temeritate violari, denarum librarum auri multatis fisco cogantur inferre, insuper etiam exaestimationis suae periculum sustinebunt. Ea quoque quae de paganis per omne Romanum imperium aequaliter valitura perennitatis nostrae elegimus, instantissimae in eos exerceantur, quos constiterit profanos ritus ac simulacrorum impios cultus, et interdicta sibi sacrilegia celebrare. Data sub die kł Ag Constantinopoli divo VIII et Antemio viribus [q] consulibus.

GRECA ELEMENTA LITTERARUM NUMEROS, ETIAM EXPRIMERE, NULLUS qui vel tenuiter Greci sermonis notitiam habet ignorat. Ne igitur in faciendis epistolis canonicis quas mos Latinus formatas appellat, aliqua fraus falsitatis temere ||fol. 28vb|| praesumeretur, hoc a patribus CCCXVIII Nicea congregatis saluberrime inventum est et constitutum, ut formatae epistolae hanc calculationis seu supputationis habeant rationem. Id est ut adsumantur, in supputationem prima Greca elementa patris et filii et spiritus sancti, hoc est Π, Υ, Α, quae elementa octogenarium et quadringentissimum et primum significant numerum. Petri quoque apostoli prima littera id est Π, qui numerus octogenarium significat. Eius quoque qui scripsit epistolam prima littera. Cui scribitur secunda littera, accipientis tertia littera. Civitatis quoque de qua scribitur quarta. Et indictionis quaecumque est temporis, idem qui fuerit numerus assumatur. Atque ita his omnibus Grecis litteris quae ut diximus numeros exprimunt in unum ductis, unam quaecumque collecta fuerit summam epistola [r] teneat, hanc qui suscipit omnium cautela requirat expresse. Addat preterea separatim in epistola nonagerium [s] et nonum numerum qui secundum Graeca elementa significant. Valete in domino.