Text nach Paul HINSCHIUS (Hg.), Decretales Pseudo-Isidorianae et capitula Angilramni (1863), S. 757-769
(Ansonsten steht dem Benutzer lediglich der MIGNE-Druck zur Verfügung: MIGNE PL 96 Sp. 1055-1068).
[7]
Cor. Sal. Par. I
[8] Dei ordinationem accusat in qua constituuntur qui episcopos accusat vel [9] condemnat, dum minus spiritalia quam terrena sectatur. Unde et propheta ait: [10] Nolite tangere christos meos et in prophetis meis nolite malignari.
[11] (Sal. II) Placuit ut si quiscunque persona contra episcopum vel aucto [12] res ecclesiae se proprium crediderit habere negotium, prius ad eum recurrat [13] caritatis studio ut familiari colloquio commonitus ea sanare debeat quae in [14] querimoniam deducuntur. Quam rem si deferre voluerit, sententiam suscipiat [15] excommunicationis, et reliqua.
[16]
Par. II
[17] Nullus episcopus nisi canonice vocatus et in legitima synodo suo tempore [18] apostolica auctoritate convocata, cui iussione domini et meritis beati Petri apostoli [19] singularis congregandorum conciliorum auctoritas et sanctorum canonum ac ve [20] nerandorum patrum decreta multipliciter privata tradita est potestas, super qui [21] buslibet criminibus pulsatus audiatur vel impetatur. Sin aliter praesumptum a [22] quibuslibet fuerit in vanum deducatur quod egerint, nec inter ecclesiastica ullo [758] [1] modo reputabuntur nec ullas habebit vires quicquid ei obviaverit: quoniam [2] eadem sedes testante veritatis voce primum primatum obtinuit nec prima dicere [3] tur, si aliam super se haberet. Quae etiam caput est omnium ecclesiarum a qua [4] omnes sumpsere originem. Primatum enim non synodalibus aut aliquibus com [5] mentis meruit institutis, sed domino largiente qui ait: Tu es Petrus et super pe [6] tram aedificabo ecclesiam meam, et reliqua talia et his similia. Quibus si [7] aliquis superbo spiritu obviaverit praeceptionibus, non exeat impunitus, sed gra [8] dus sui periculi subiacebit.
[9]
Cor. Sal. Par. III.
[10] Placuit, ut semper primo in accusatione clericorum fides et vita blasphe [11] mantium perscrutetur. Nam fides omnes actus hominis debet praecedere, quia [12] dubius in fide infidelis est. Nec eis omnino esse credendum qui veritatis fidem [13] ignorant aut non rectae conversationis vitam ducunt, quoniam tales facile et [14] indifferenter lacerant et criminantur recte et pie viventes: ideo suspitio eorum [15] discutienda est primo et corrigenda.
[16]
Cor. Sal. Par. IV.
[17] Sancta synodus Romana dixit:
[18] Haec sunt quae propter malorum hominum insidias qui in ecclesiam et [19] ecclesiasticos indifferenter saeviunt viros, conservari firmissime volumus in saecula. [20] Si quis episcopus ab illis accusatoribus qui recipiendi sunt, fuerit accusatus, post [21] quam ipse ab eis caritative conventus fuerit, ut ipsam causam emendari debeat [22] et eam corrigere noluerit, non olim sed tunc ad summos primates causa eius ca [23] nonice deferatur: qui in congruo loco infra ipsam provinciam tempore in canonibus [24] praefixo Nicenis concilium canonice convocare debebunt, ita ut ab omnibus eius [25] dem provinciae episcopis in ea audiatur. In qua et ipse canonice convocatus, si [26] eum aut infirmitas aut alia gravis necessitas non detinuerit adesse debebit, quia [27] ultra provintiae terminos accusandi ante licentia non est quam audientia rogetur. [28] Nam si suis fuerit rebus exspoliatus aut - quod absit, quod alienum ab omnibus [29] debet esse fidelibus - a sede propria eiectus aut in detentione aliqua a suis ovibus [30] fuerit sequestratus, tunc canonice antequam in pristino restituatur honore et sua [759] [1] omnia quae ab insidiis inimicorum suorum ei ablata fuerant redintegrentur. [2] Convocari nec iudicari poterit, nisi ipse pro sua necessitate, minime tamen iudi [3] candus, advenire sponte elegerit; nec omnino a quoquam respondere rogetur, [4] antequam integerrime omnia quae per suggestiones inimicorum suorum amiserat, [5] potestati eius ab honorabili concilio redintegrentur et praesul prius statui redda [6] tur et ipse dispositis ordinatisque libere ac secure suis tunc canonice convocatus [7] ad tempus synodo in legitima et canonica veniat ad causam et si ita [8] iuste videtur, accusantium propositionibus respondeat. Nam hon summopere pro [9] videndum est, ne antequam haec omnia fiant, coactus respondeat, quia contentio [10] semper vitanda est. Adimi namque episcopo episcopatum, antequam causae eius [11] exitus appareat, nulli christiano videri iure potest. Quod si aegrotans fuerit [12] episcopus aut aliqua eum gravis necessitas detinuerit, pro se legatum ad synodum [13] mittat. Nec a communione suspendatur cui crimen intenditur, nisi ad causam [14] dicendam electorum iudicum die statuta literis evocatus minime occurrerit, hoc [15] est, nisi alia praeoccupaverit necessitas, infra spatium duorum vel trium mensium [16] et eo amplius, prout causa dictaverit. Quodsi ex utraque parte ad causam di [17] cendam venerint, quia unus absque altero audiri non debet, quaerendum est in [18] iudicio, cuius sint conversationis et fidei atque suspitionis accusatores aut qua in [19] tentione hoc faciant, quia ad hoc admitti non debent, nisi bonae conversationis [20] et rectae fidei viri et hi qui omni suspitione careant et bonae vitae clareant [21] neque infames existant. Quodsi accusatorum personae in iudicio episcoporum [22] culpabiles apparuerint ad arguendum non admittantur, nisi proprias causas , non [23] tamen criminales vel ecclesiasticas. Infamis enim persona nec procurator potest [24] esse nec cognitor. Absente vero adversario non audiatur accusator, nec sententia [25] absente parte alia a iudice dicta ullam obtinebit firmitatem, neque absens per alium [26] accusare aut accusari potest. Nec affinis testis admittatur. Neminem ergo ex [27] hiberi de provintiam ad provintiam vel ad comitatum oportet, nisi ad relationem [28] iudicis, ad quem fuerit appellatum, id est, ut actor semper rei forum sequatur.
[29] (Par. V.) Si quis autem iudicem adversum sibi senserit, vocem appellationis [30] exhibeat quam nulli oportet negari.
[2] Si quis putaverit se a proprio metropolitano gravari, apud primatem dioce [3] seos aut apud Constantinopolitanae civitatis sedem agat iudicium, et reliqua.
[4]
Cor. Par. Sal. VI.
[5] Accusationis ordinem dudum canonicis institutum decretis servare iubemus, [6] ut si quis clericorum in accusatione pulsatus fuerit, non statim reus aestimetur, [7] qui accusari potuit, ne subiectam innocentiam faciamus; sed quisquis ille est [8] qui crimen intendit, in iudicium veniat, nomen rei indicet, vinculum inscriptionis [9] arripiat, custodiat, similitudinem habita tamen dignitatis aestimatione patiatur, nec [10] sibi fore noverit licentiam mentiendi, cum calumniantes ad vindictam poscat simili [11] tudo supplicii.
[12]
Cor. Par. Sal. VII.
[13] Si quis clericus super quibuslibet criminibus pulsatus fuerit, in provintia in [14] qua consistit ille qui pulsatur suas exerat actiones nec aestimet eum accusator [15] suus alibi aut longius pertrahendum ad iudicium. Illi vero qui pulsatus fuerit, si [16] iudicem suspectum habuerit liceat appellare.
[17]
Cor. Par. Sal. VIII.
[18] Salvo Romanae ecclesiae in omnibus primatu manifestum est quod illa quae [19] sunt per unamquamque provintiam ipsius provintiae synodus dispenset, sicut [20] Niceno constat decretum esse concilio.
[21]
Cor. Sal. IX.
[22] Ultra provintie terminos accusandi licentia non progrediatur.
[23] (Par. IX.) Omnis accusatio intra provintiam audiatur et a conprovincialibus [24] terminetur.
[25] Accusationes et accusatores atque earum negotia quae saeculares non ad [26] sciscunt leges divina ac synodica funditus a clericis repellere auctoritate cense [27] mus, quia indignum est superioribus, pati ab inferioribus quae inferiores ab eis [28] uti despiciunt.
[29] Prudentissime iustissimeque Nicena sive Africana decreta diffiniverunt quae [30] cumque negotia in suis locis ubi orta sunt, finienda, maxime quia unicuique con [31] cessum est, si iudicio offensus fuerit cognitorum ad concilia suae provintie vel [32] etiam universale provocare.
[2] Placuit episcopos eiectos atque suis rebus exspoliatos ecclesias proprias [3] primo recipi et sua omnia eis reddi, et postea si quis eos accusare vellet, aequo [4] periculo facere: iudices esse decernentes episcopos recta sapientes in ecclesiam [5] convenientes, ubi testes essent singulorum qui oppressi videbantur.
[6]
Cor. Par. XI.
[7] Nullus metropolitanus absque caeterorum omnium conprovintialium episco [8] porum instantia aliquorum audiat causas eorum, quia irritae erunt, immo [9] etiam causam in synodo pro facto dabunt; nec reliquorum aliquis episcopo [10] rum suorum sacerdotum causas audiat absque praesentia clericorum suorum, quia [11] irrita erit sententia episcopi, nisi praesentia clericorum confirmetur.
[12]
Cor. Par. XII.
[13] Primo semper vita et persona accusantium diligenter inquiratur et postea [14] quae obiciuntur, fideliter pertractentur, quia nihil aliter fieri debet, nisi impeti [15] torum prius vita discutiatur.
[16]
Cor. Par. XIII.
[17] Hi qui non sunt bonae conversationis vel quorum fides, vita et libertas [18] nescitur, non possunt sacerdotes accusare: nec viles personae in accusationem eorum [19] admittantur.
[20]
Cor. Par. XIV.
[21] Hi qui in aliquibus criminibus inretiti sunt vel qui sunt suspitiosi, vocem [22] adversus maiores natu non habeant accusandi sed ii qui omni suspicione careant.
[23]
Cor. XV.
[24] Nullus episcopus alterius parrochianum praesumat retinere aut ordinare absque [25] eius voluntate vel iudicare, quia sicut irrita erit eius ordinatio, ita et diiudicatio, [26] quoniam censemus nullum alterius iudicis nisi sui sententia teneri: nam qui eum [27] ordinare non potuit, nec iudicare ullatenus poterit.
[28]
Cor. Sal. XVI.
[29] Peregrina iudicia generali sanctione prohibemus, quia indignum est, ut ab [30] externis iudicetur qui provinciales et a se electos debet habere iudices.
[2] Nullus episcopus extra suam provinciam ad iudicium devocetur, sed vocato [3] eo canonice in loco omnibus congruo tempore synodali ab omnibus conprovinciali [4] bus episcopis audiatur, quia concordem super eum canonicamque proferre debent [5] sententiam. Quia si hoc minoribus tam clericis quam laicis concessum est, quanto [6] magis de episcopis servari convenit? Nam si ipse metropolitanum ad iudices [7] suspectos habuerit aut infestos senserit, apud primatem dioceseos aut apud Ro [8] manae sedis pontificem iudicetur.
[9]
Cor. Par. XVIII.
[10] Placuit, ut nullus servus, nullus libertus, nullus infamis persona sacerdotem [11] accusent. Omnes vero infames esse dicimus, quos leges saeculi infames appel [12] lant et omnes qui culpis exigentibus ad sacerdotium non possunt provehi. In [13] dignum enim est, ut illi eos accusent, qui esse non possunt quod ipsi sunt: [14] quoniam sicut maiores a minoribus non iudicantur, ita nec criminari possunt.
[15]
Cor. Par. XIX.
[16] Placuit ut nullus episcoporum quemquam clericorum iudicare aut dampnare [17] praesumat, nisi accusatus legitimos accusatores praesentes habeat locumque de [18] fendendi accipiat ad abluenda crimina.
[19]
Cor. Par. XX.
[20] Placuit ut si episcopus accusatus appellaverit Romanum pontificem, id sta [21] tuendum quod ipse censuerit.
[22]
Cor. Par. Sal. XXI.
[23] Si quis episcopus, presbiter aut diaconus vel quilibet clerici apud episcopos - [24] quia alibi non oportet - a qualibet persona fuerint accusati quicumque fuerit, [25] sive ille sublimis vir honoris sive ullius alterius dignitatis, qui hoc genus inlauda [26] bilis intentionis arripuerit, noverit docenda probationibus monstranda documentis [27] se debere inferri.
[28] Si quis ergo circa huiusmodi personas non probanda detulerit, auctoritate [29] huius sanctionis intelligat, se iacturam infamiae propriae sustinere, ut damno [30] pudoris, existimationis dispendio discat sibi alienae verecundiae impune insidiari [31] saltim de caetero non licere, sed qualem fratri paraverit dampnationem, talem [32] in se suscipiat.
[33]
Cor. Par. XXII.
[34] Nullus archiepiscoporum, nisi qui primas sedes tenent, appelletur primas [763] [1] aut princeps sacerdotum aut summus sacerdos vel aliquid huiusmodi, sed tan [2] tum ille qui in metropoli sedet, aut metropolitanus aut archiepiscopus vocetur et [3] suum in canonibus praefixum non excedens teneat cum humilitate modum: et ille [4] qui primam sedem retinet, tantummodo primae sedis appelletur episcopus, salva [5] semper in omnibus auctoritate beati Petri apostoli.
[6]
Cor. Par. XXIII.
[7] Iudicantem oportet cuncta rimari et ordinem rerum plena inquisitione discu [8] tere, interrogandi ac proponendi adiciendique patientia praebita ab eo, ut ibi actio [9] partium limitata sit pleniter.
[10] Nec prius litigantibus sua velit sententia obviare, nisi quando ipsi peractis [11] omnibus iam nihil amplius habuerint in quaestione quod proponant et tamdiu [12] actio ventiletur quousque rei veritas perveniatur. Frequenter ergo interrogari [13] oportet, ne aliquid praetermissum forte remaneat quod annecti conveniat.
[14]
Cor. Par. Sal. XXIV.
[15] Sunt nonnulli qui indiscussos potestate tyrannica, non canonica auctoritate [16] dampnant et sicut nonnullos gratia favoris sublimant ita quosdam odio invidia [17] que permoti humiliant et levi opinionis aura condemnant, quorum cirmina non [18] approbant. Ideoque communi decreto censemus, ut quandocumque aliquis epi [19] scoporum criminatur congregatis omnibus eiusdem provintie episcopis causa eius [20] audiatur, ut non occulte iudicetur vel dampnetur, quia ab aliis iudicari prius non [21] potest, nisi ab his quibus ordinari potuit. Quodsi aliter factum fuerit, nullas [22] vires habebit.
[23]
Cor. Par. Sal. XXV.
[24] Si clericus vel laicus habuerit causam adversus episcopum proprium vel ad [25] versus alterum aut episcopus adversus quemquam, apud synodum provintiae iudi [26] cetur. Quodsi adversus eiusdem provintiae metropolitanum episcopus vel clericus [27] habuerit querelam, petat primatem dioceseos et apud ipsum iudicetur aut apud [28] sedem apostolicam.
[29]
Cor. Par. XXVI.
[30] Si quis episcopus super certis accusatur criminibus, ab omnibus audiatur vel [31] iudicetur qui sunt in provincia episcopis.
[32]
Cor. Par. XXVII.
[33] Si quis episcopus iudicaverit vel ordinaverit alterius parrochianum sine con [34] silio et voluntate episcopi sui, oportet eum non sine increpatione in communi [35] concilio admitti, ita ut ecclesiasticum ultra non solvat canonem.
[36]
Cor. Par. Sal. XXVIII.
[37] Placuit eorum accusandi sacerdotes et testificandi in eos vocem obstruere, [38] quos non humanis sed divinis vocibus mortuos esse scimus, quia vocem funestam [39] potius intercidi quam audiri oportet.
[2] Placuit ut accusatus si iudicem suspectum habuerit, liceat appellare [3] quia non oportet negari audientiam roganti.
[4]
Cor. Par. Sal. XXX.
[5] Non est credendum contra alios eorum confessioni qui criminibus implican [6] tur, nisi se prius probaverint innocentes, quia periculosa est et admitti non debet [7] rei adversus quemcumque professio.
[8]
Cor. Par. Sal. XXXI.
[9] Si quis iudicem adversum sibi senserit, vocem appellationis exhibeat et cum [10] ei concessum fuerit, integro negotio apud alium iudicem amotis dilationibus possit [11] audiri.
[12]
Cor. Par. Sal. XXXII.
[13] Clericus sive laicus si crimine aut lite pulsatus fuerit, non aliubi quam in [14] foro suo provocatus audiatur.
[15]
Cor. Par. XXXIII.
[16] Appellantem non debet afflictio ulla aut carceris aut detentionis iniuriare [17] custodia, si liceat appellatori vitiatam causam appellationis remedio sublevare.
[18]
Cor. Par. Sal. XXXIV.
[19] Liceat etiam in causis criminalibus appellare, nec appellandi vox denegetur [20] ei quem in supplicio sententia destinarit.
[21]
Cor. Par. Sal. XXXV.
[22] In criminalibus causis nec accusator nisi per se aliquem accusare potest, nec [23] accusatus per aliam personam se defensare permittitur.
[24]
Cor. Par. XXXVI.
[25] Constitutiones contra canones et decreta praesulum Romanorum vel bonos [26] mores nullius sunt momenti.
[27]
Cor. Sal. XXXVII.
[28] In clericorum causa huiusmodi forma servetur, ut ne quemquam eorum [29] sententia non a suo iudice dicta constringat.
[30]
Cor. Par. Sal. XXXVIII.
[31] Omnis qui falsa aliis intulerit, puniatur et pro falsitate ferat infamiam.
[2] Ut provintialis synodus retractetur per vicarios urbis Romae episcopi, si [3] ipse decreverit.
[4]
Cor. Par. Sal. XL.
[5] De his qui in accusationem maioris natu veniunt et ut episcopum nulli cri [6] minoso liceat accusare.
[7]
Cor. Par. Sal. XLI.
[8] Si quando in causa capitali vel in causa status interpellatum fuerit, non [9] per procuratores sed per ipsos est agendum.
[10]
Cor. Par. Sal. XLII.
[11] Placuit ut a quibuscumque iudicibus ecclesiasticis ad alios iudices ecclesiasti [12] cos ubi maior est auctoritas fuerit provocatum, audientia non negetur.
[13]
Cor. Par. Sal. XLIII.
[14] Si quis metropolitanus episcopus nisi quod ad suam solummodo propriam [15] pertinet parrochiam sine consilio et voluntate omnium comprovintialium episco [16] porum extra aliquid agere tentaverit, gradus sui periculo subiacebit et quod [17] egerit, irritum habeatur et vacuum.
[18] Sed quidquid de provintialium coepiscoporum causis suarumque ecclesiarum [19] et clericorum atque saecularium necessitatibus agere aut disponere necesse fuerit, [20] hoc cum omnium consensu provintialium agatur pontificum, non aliquo domi [21] nationis fastu, sed humillima et concordi administratione, sicut dominus ait: Non [22] veni ministrari, sed ministrare, et alibi: Qui maior est vestrum erit minister [23] vester, et reliqua. Similiter et ipsi comprovintiales episcopi cum eius consilio, [24] nisi quantum ad suas proprias pertinet parrochias, agant iuxta sanctorum constituta [25] patrum, ut uno animo, uno ore concorditer sancta glorificetur trinitas in saecula.
[26] Quod in laicis reprehenditur, id multo magis debet in clericis praedamnari.
[27]
Cor. Par. XLIV.
[28] Ut laici contemptores canonum excommunicentur, clerici vero honore pri [29] ventur.
[30] Delatori aut lingua capuletur aut convicto caput amputetur. Delatores autem [31] sunt qui invidia produnt alios.
[32]
Cor. Par. XLV.
[33] Qui in alterius fama in publico scripturam aut verba contumeliosa confixerit [34] et repertus scripta non probaverit, flagelletur et qui ea prius invenerit, rumpat [35] si non vult auctoris facit causam incurrere.
[2] Si quis iratus crimen aliquod cuilibet temere obiecerit, convicium non est pro [3] accusatione habendum, sed permisso tractandi spatio id quod iratus dixit, per [4] scripturam se probaturum esse fateatur, ut si fortasse resipiscens post iracun [5] diam quae dixit iterare ac scribere noluerit, non ut reus criminis habeatur.
[6]
Par. XLVII.
[7] Qui crimen obicit scribat se probaturum re vera, et ibi causa agatur, ubi cri [8] men admittitur.
[9]
Cor. Par. XLVIII.
[10] Ut qui non probaverit quod obiecit, poenam quam intulerit, ipse patiatur.
[11]
Cor. Par. XLIX.
[12] Caveant iudices ecclesiae, ne absente eo cuius causa ventilatur, sententiam [13] proferant, quia irrita erit, immo et causam in synodo pro facta dabunt.
[14]
Cor. Par. L.
[15] Eius qui frequenter litigat et ad accusandum est facilis, accusationem nemo [16] absque grandi examine recipiat.
[17]
Cor. Par. Sal. LI.
[18] De accusationibus episcoporum Constantinus imperator inter caetera sic [19] ait: Vestrae quidem accusationes, inquit, tempus habebunt proprium, id est diem [20] magni iudicii, iudicem vero illum qui tunc futurus est omnibus iudicare. Mihi [21] ergo homini constituto de huiusmodi rebus non licet habere auditorium, sacer [22] dotum scilicet accusantium et simul accusatorum. Quos minime convenit tales de [23] bere monstrare, qui iudicentur ab aliis, cum ab ipso domino magis ipsi sint [24] iudicandi, de quibus ait propheta: Deus stetit in synagoga deorum, in medio autem [25] deos discernit: neque possunt humano condemnari examine quos deus suo reser [26] vavit iudicio, et reliqua talia et his similia.
[27] Neque praesul summus a quoquam iudicabitur, quia dicente domino non [28] est discipulus super magistrum.
[29]
Par. Sal. I.
[30] Iudex criminosum discutiens non ante sententiam proferat capitalem quam aut [31] reus ipse confiteatur aut per innocentes testes convincatur.
[32]
Cor. Par. Sal. II.
[33] Irritam esse iniustam episcoporum dampnationem, idcirco a synodo re [34] tractandam.
[767] [1] Ut ne quis dum in ea durare poterit qualibet necessitate suam relinquat [2] ecclesiam.
[3]
Cor. Par. Sal. III.
[4] Pulsatus ante suum iudicem causam dicat et non ante suum iudicem pulsatus, [5] si voluerit taceat et ut pulsatis, quoties appellaverint, indutiae dentur.
[6]
Cor. Par. IV.
[7] Si quis contra suam professionem vel conscriptionem venerit, si clericus fuerit, [8] deponatur, si laicus anathematizetur.
[9]
Cor. Par. V.
[10] Si quis episcopum aut presbiterum vel diaconum falsis criminibus appe [11] tierit et probare non potuerit, nec in finem dandam esse communionem.
[12]
Cor. Par. Sal. VI.
[13] Hi qui inventi fuerint libros famosos legere vel cantare, excommunicentur.
[14]
Cor. Par. Sal. VII.
[15] Ut nullus episcopus vel infra positus die dominico causas iudicare prae [16] sumat.
[17]
Cor. Par. Sal. VIII.
[18] Ut si quis potentum quemlibet expoliaverit et admonente episcopo non red [19] diderit, excommunicetur.
[20]
Cor. Par. Sal. IX.
[21] Ut nullus clericus ab episcopo suo recedat et ad alium se transferat.
[22]
Cor. Par. Sal. X.
[23] Homicidae, malefici, fures, sacrilegi, raptores, venefici, adulteri et qui raptum [24] fecerint vel falsum testimonium dixerint seu qui ad sortilegos magosque con [25] currerint, nullatenus ad accusationem vel ad testimonium erunt admittendi.
[26]
Cor. Sal. XI.
[27] Qui crimen intendit, agnoscendum est, si ipse antea non fuit criminosus, [28] quia periculosum est et admitti non debet rei adversus quemcunque professio.
[29] Occurrere quisque fidelium miserorum debet subsidio quo valeant ex [30] relevatione alienae vindictae a se dei removere vindictam. Libat enim domino [31] prospera qui ab afflictis pellit adversa.
[768] [1] Maius periculum est iudicantis quam eius qui iudicatur, unde unicuique pro [2] videndum est, ne aliquem iniuste iudicet aut puniat.
[3]
Cor. XII.
[4] Accusationes adversus doctorem nemo suscipiat, quia non potest humano [5] condempnari examine, quem deus suo iudicio reservavit.
[6]
Cor. XIII.
[7] Presbiter non adversus episcopum, non diaconus adversus presbiterum, non [8] acolytus adversus subdiaconum, non exorcista adversus acolitum, non lector [9] adversus exorcistam, non ostiarius adversus lectorem det accusationem aliquam. [10] Et non dampnabitur praesul nisi LXXII testibus. Neque praesul summus a [11] quoquam iudicabitur, quoniam scriptum est: Non est discipulus super magistrum. [12] Presbiter autem in cardine constitutus nonnisi in XLIV testibus damnabitur: [13] diaconus cardinarius constitutus urbis Romae nisi in XXVI non condempnabitur: [14] subdiaconus, acolitus, exorcista, lector, nisi sicut scriptum est, in VII testes non [15] condempnabitur. Testes autem sine aliqua sint infamia, uxores et filios habentes [16] et omnino Christum praedicantes.
[17]
Cor. XIV.
[18] Testimonium clerici adversus laicum nemo suscipiant.
[19]
Sal. XV.
[20] Nemo enim clericum quemlibet in publico examinare praesumat, nisi in [21] ecclesia, et reliqua.
[22] Cor. XV. Episcopi pontifici a quo consecrari probantur, praeiudicium inferre [23] nullum possunt. Quodsi praesumptum fuerit, viribus carere non dubium est, nec [24] posse inter ecclesiastica ullo modo statuta censeri.
[25]
Cor. XVI.
[26] Non licet imperatori vel cuipiam pietatem custodienti aliquid contra man [27] data divina praesumere.
[28]
Cor. Sal. XVII.
[29] Providendum est, ne in aliquo apostolica aut canonica decreta violentur.
[30]
Sal. XVIII.
[31] Iniustum iudicium et definitio iniusta regio metu vel iussu a iudicibus ordi [32] nata non valeat.
[2] Sic odit deus eos qui adversus patres armantur, ut patrum invasores qui [3] in omni mundo infamia notantur.
[4]
Cor. XX.
[5] Item generali decreto constituimus, ut execrandum anathema et velut prae [6] varicator catholicae fidei apud dominum reus existat, quicumque regum vel [7] potentum deinceps canonum censuram in quocumque crediderit vel permiserit vio [8] landam.
[10]
Sequuntur in cod. Sal. Cor. Tr. haec, quorum textus ex Iuv. desumtus est:
[11] Sed et praesentis domnus papa Adrianus temporis istius eiusdemque [12] Adriani tam nomine quam merito sui praecessoris aptus executor et persecutor [13] haec exempla nuper ad Salomonem ducem Brittannorum destinata sui suorumque [14] officii non inmemor observanda mandavit et cunctis imitanda exercuit pro loco [15] quo ait: Sacerdotes vero vobis vicinorum dioceseon super se alios deplorant [16] superpositos sacerdotes Brittannicos, si tamen sacerdotes et non magis pervasores [17] et sacrilegos tales dixerim qui etiam si quaedam habent negotia, non ad concilia [18] episcoporum occurrere permittuntur, sed contra sacros canones et venerandas leges [19] ad saecularium tribunalia pertrahuntur, nec suscipiunt episcopale institutum sed [20] illatum contra regulas populare incurrunt iudicium et ipsis morte praeventis rapitur, [21] si quidem remanserat, subsidium: iudicantur etiam episcopi a lectoribus et laicis [22] hominibus quos oportuit canonicis legibus et metropolitanis aut nobis praesen [23] tibus saltim examinari dicente domino per prophetam: Nolite tangere christos meos [24] et in prophetis meis nolite malignari. Et iterum: Qui vos tangit, quasi qui tangat [25] pupillam oculi mei.